Δυνατό χρηματιστήριο σημαίνει δυνατές εισηγμένες

ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΟΥ ΧΑΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΜΕΣΩΣ ΕΠΟΜΕΝΟΥΣ ΜΗΝΕΣ ΑΝΑΛΥΕΙ ΜΕ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΟΒΕ Η ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΧΑΑ, ΛΗΤΩ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ

Του Γιώργου Γιακουμάκη

Όπως επισημαίνει η Λ. Ιωαννίδου, η στρατηγική του ΧΑΑ βασίζεται αυτή την περίοδο στους εξής άξονες: προβολή της αγοράς, προσέλκυση επενδυτών καθώς και ανάπτυξη και αποτελεσματική λειτουργία νέων προϊόντων και αγορών. Για το πώς θα αντιστραφεί το κλίμα στη χρηματιστηριακή αγορά, αυτό εκτιμά ότι θα συμβεί μόνο εάν υπάρξει εντατικοποίηση μιας συλλογικής προσπάθειας όλων των συντελεστών της αγοράς, ενώ δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην πολιτική που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι επιχειρήσεις. Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο συνεργασίας με κάποιο άλλο χρηματιστήριο, η εκτελεστική αντιπρόεδρος του ΧΑΑ αναφέρει ότι από πέρυσι έχουν ξεκινήσει επαφές, προκειμένου να συνδεθεί το ΧΑΑ ηλεκτρονικά με δίκτυα συναλλαγών άλλων χρηματιστηρίων (όπως της Μαδρίτης) αλλά και να αναπτυχθούν νέες κοινές αγορές με άλλα χρηματιστήρια που θα είναι ελκυστικές σε διεθνείς θεσμικούς επενδυτές.

Κυρία αντιπρόεδρε, διανύουμε ήδη τους πρώτους μήνες του 2002. Ως διοίκηση του ΧΑΑ, ποιες είναι οι βασικές προτεραιότητες για την εφετινή χρονιά και γιατί;

Βασική προτεραιότητά μας είναι η ρευστότητα της αγοράς, γιατί παρατεταμένη περίοδος χαμηλής ρευστότητας και συναλλακτικής δραστηριότητας μπορεί να οδηγήσει σε απαξίωση ενός χρηματιστηρίου και επομένως σε μειωμένη δυνατότητά του να δουλέψει αποτελεσματικά ως μοχλός ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας, που είναι και βασικός στόχος ενός χρηματιστηρίου αξιών. Η στρατηγική μας βασίζεται σε τρεις άξονες: πρώτον, προβολή της αγοράς μας@ δεύτερον, προσέλκυση επενδυτών@ τρίτον, ανάπτυξη και αποτελεσματική λειτουργία νέων προϊόντων και αγορών.
Η προβολή της αγοράς μας βασίζεται με τη σειρά της: πρώτον, στην προβολή των εισηγμένων ως επενδυτικών ευκαιριών@ δεύτερον, στη δημοσιοποίηση των εταιριών που πληρούν ποιοτικά κριτήρια σωστής επικοινωνίας με τους επενδυτές και εταιρικής διακυβέρνησης, σύμφωνα με τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές@ τρίτον, στην προβολή της οικονομίας μας και της χώρας μας ως ασφαλούς τόπου επενδύσεων και ανάδειξης της τελευταίας ως σταυροδρόμι μεταξύ των ανεπτυγμένων αγορών και των αναδυόμενων αγορών των Βαλκανίων, της Ανατολικής και της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Η προσέλκυση των επενδυτών προϋποθέτει εντατικοποίηση μιας συλλογικής προσπάθειας όλων των συντελεστών της αγοράς (εισηγμένων, χρηματιστηριακών εταιριών, θεσμικών), προκειμένου να αντιστραφεί το κλίμα της αρνητικής ψυχολογίας των Ελλήνων επενδυτών και να αναζωπυρωθεί το ενδιαφέρον των ξένων.
Ως ΧΑΑ εναρμονίσαμε το θεσμικό πλαίσιο σε ένα μεγάλο ποσοστό με αυτό των ανεπτυγμένων αγορών και παροτρύνουμε και υποστηρίζουμε τις εισηγμένες να αποκτήσουν περισσότερη εξωστρέφεια απέναντι στο επενδυτικό κοινό. Έχουμε ξεκινήσει από πέρυσι επαφές και με γειτονικά χρηματιστήρια και με αυτά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου: πρώτον, να συνδέσουμε το ΧΑΑ ηλεκτρονικά με δίκτυα συναλλαγών άλλων χρηματιστηρίων (όπως της Μαδρίτης)@ δεύτερον, να δώσουμε κίνητρα στα μέλη ξένων χρηματιστηρίων να δραστηριοποιηθούν στον ελληνικό χώρο με ταυτόχρονη διάχυση πληροφόρησης για συγκεκριμένες εισηγμένες αλλά και να αναπτύξουμε νέες κοινές αγορές με άλλα χρηματιστήρια που θα είναι ελκυστικές σε διεθνείς θεσμικούς επενδυτές.
Εφέτος σκοπεύουμε να προσκαλέσουμε οικονομολόγους κύρους από άλλες χώρες, οι οποίοι με τις αναλύσεις τους (opinion leaders) επηρεάζουν τις αποφάσεις διεθνών επενδυτικών οίκων και να αναλύσουμε σε αυτούς όχι μόνο τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας αλλά και σημαντικών κλάδων αυτής, μέσω παρουσιάσεων εκπροσώπων (φορέων) κύρους και πειθούς. Επίσης, δουλεύουμε για να αποκτήσουμε τις απαραίτητες προσβάσεις σε ξένους θεσμικούς επενδυτές, που επενδύουν σε εξειδικευμένους κλάδους πέραν των γνωστών (τραπεζικού κλάδου, τηλεπικοινωνιών κ.λ.), για να προσφέρουμε τη δυνατότητα στις ενδιαφερόμενες εισηγμένες να παρουσιάζουν τις εταιρίες τους μέσω Διαδικτύου ή τηλεματικών -- από την πρώην αίθουσα συναλλαγών -- σε αλλοδαπούς επενδυτές, χωρίς να ταξιδέψουν στο εξωτερικό. Φυσικά, όπως και πέρυσι είμαστε πρόθυμοι να συνοδέψουμε και έξω από την Ελλάδα ομάδες εισηγμένων, αν μας το ζητήσουν, και να συμμετάσχουμε ενεργά με φυσική παρουσία στην προσέλκυση επενδυτών. Αυτό ισχύει εξίσου για περιοδείες εισηγμένων και στην ελληνική επικράτεια.

Το ελληνικό Χρηματιστήριο εδώ και μερικούς μήνες ανήκει στις ώριμες αγορές. Πώς συγκρίνετε το ΧΑΑ με άλλα χρηματιστήρια ανεπτυγμένων αγορών και πώς με τα γειτονικά;

To XAA, το οποίο ανήκει στις ανεπτυγμένες αγορές από το 2001 και απολαμβάνει σύγχρονη πληροφοριακή και υλικοτεχνική υποδομή με υψηλή αυτοματοποίηση διαδικασιών και ένα κεντρικό βιβλίων εντολών, λειτουργεί με σύγχρονες χρηματιστηριακές πρακτικές και οργανωτική δομή μέσα σε ένα μακροοικονομικό περιβάλλον, που χαρακτηρίζεται από το δεύτερο υψηλότερο βαθμό αύξησης του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος στην Ε.Ε. (αν και υπάρχει ύφεση στην παγκόσμια οικονομία).
Ωστόσο, η δραστηριοποίηση του ΧΑΑ αφορά ακόμη, σε μεγάλο βαθμό, την ελληνική αγορά, η οποία είναι εξ ορισμού μικρή, με πολλές, μεσαίου και μάλιστα μικρού μεγέθους -- για τα διεθνή δεδομένα -- εισηγμένες εταιρίες και χρηματιστηριακές εταιρίες-μέλη. Έτσι, ενώ από τη μια πλευρά είναι θετικό ότι έχουμε μικρότερη εξάρτηση από μεγάλης κεφαλαιοποίησης εισηγμένες, το γεγονός ότι υπερτερούν σε αριθμό οι μικρομεσαίες σημαίνει ότι δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί στο επιθυμητό βαθμό οικονομίες κλίμακας που χρειάζονται για να είναι διεθνώς ανταγωνιστικές οι εταιρίες μας. Ας μην ξεχνάμε ότι δυνατό χρηματιστήριο ίσον δυνατές εισηγμένες.
Οι επενδυτές ζητούν προοπτικές αλλά και αξιοπιστία και διαφάνεια, προκειμένου να εμπιστευτούν στις εισηγμένες τα κεφάλαιά τους. Επαφίεται λοιπόν στις εισηγμένες να πείσουν τους επενδυτές ότι έχουν τα απαραίτητα «προσόντα» γιατί η «γυναίκα του Καίσαρα δεν πρέπει να είναι αλλά και να φαίνεται τίμια».
Γι? αυτό χρειάζεται και η εφαρμογή διεθνώς αποδεκτών λογιστικών προτύπων.

Πώς πιστεύετε ότι θα βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση η αγορά των εταιριών αυξημένων απαιτήσεων;

Η πρωτοβουλία αυτή να ενθαρρύνουμε τις εισηγμένες να υιοθετήσουν ποιοτική επικοινωνία και κανόνες εσωτερικής λειτουργίας και ελέγχου, που αποδεικνύουν ότι προστατεύουν τα συμφέροντα όλων όσοι συναλλάσσονται με μια εταιρία και έχουν έννομο συμφέρον, δεν συνιστά μια νέα αγορά σε αυτή τη φάση.
Πρώτος στόχος ήταν να ευαισθητοποιήσουμε τις εταιρίες να ανταποκριθούν στα αιτήματα των επενδυτών. Αυτό φαίνεται ότι το επιτύχαμε, διότι 176 εταιρίες φρόντισαν να απαντήσουν στην έρευνά μας, εκ των οποίων, 19 εταιρίες από τους FTSE 20, 26 από τους FTSE 40, 41 από τους FTSE 80 και 90 που δεν έχουν συμπεριληφθεί στους FTSE.
Φυσικά, αναμένουμε ο ενδελεχής έλεγχος να δείξει ότι ένας μικρός αριθμός εταιριών ανταποκρίνεται πλήρως στα κριτήρια, κάτι που δεν πρέπει να μας ξαφνιάζει, διότι στην Ιταλία αντίστοιχη έρευνα έδειξε ότι μόνο 20 εταιρίες πληρούσαν τα κριτήρια τα δύο πρώτα χρόνια της έρευνας. Σε όσες όμως τα πληρούν, θα δώσουμε μεγάλη δημοσιότητα και θα τις προβάλουμε, πράγμα που είναι και ο δεύτερος στόχος μας, διότι, ανεξάρτητα από τη δυναμικότητά τους, θα δείξουν ότι, τουλάχιστον όσον αφορά στους επενδυτές, είχαν σωστή υποδομή για ποιοτική επικοινωνία και διαφάνεια.
Τέλος, ελπίζουμε ότι οι καλύτερες εταιρίες εξ αυτών θα χρησιμεύσουν ως πρότυπα για τις άλλες: που είναι και ο τρίτος στόχος μας. Το θέμα της αγοράς και ενός δείκτη, που θα βασίζεται σε αυτή θα το δούμε αργότερα.

Πρόσφατα δόθηκε στη δημοσιότητα μια κοινή μελέτη της Ernst & Young, της οποίας χορηγός ήταν το ΧΑΑ, για την εφαρμογή των διεθνών λογιστικών προτύπων στην Ελλάδα, η οποία έδειξε ότι είμαστε αρκετά πίσω σε αυτό τον τομέα. Ποια τα οφέλη;

Κατ? αρχήν τα διεθνή λογιστικά πρότυπα ούτε πανάκεια είναι ούτε εγγύηση ότι αποκλείουν προσπάθεια εξαπάτησης@ απλώς γενικά συμβάλλουν στη διαφάνεια, στη συγκρισιμότητα και στην αντικειμενικοποίηση των οικονομικών καταστάσεων ομοειδών εταιριών και θυγατρικών εταιριών πολυεθνικών ομίλων, πράγμα που βοηθά και στις επιλογές των επενδυτών και στον έλεγχο των αποτελεσμάτων των εταιριών από τις ίδιες τις διοικήσεις τους. Η μεν Ε.Ε. σκοπεύει να τα επιβάλει με νέα κοινοτική οδηγία, στο πλαίσιο της ενιαίας ευρωπαϊκής κεφαλαιαγοράς, το ΧΑΑ και η Ε.Κ. τα προωθούν, μεταξύ άλλων, για να βοηθήσουν και τη διαφάνεια αλλά και την κινητικότητα και την εισροή κεφαλαίων από το εξωτερικό.
Βέβαια, η ευκολότερη σύγκριση των οικονομικών καταστάσεων μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων σε διεθνή βάση θα υποχρεώσει τις εισηγμένες να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειές τους, να γίνουν πιο ανταγωνιστικές, γιατί -- πέραν του ότι με την εφαρμογή αυτή καθεαυτή των ΔΛΠ ενδεχομένως κάποιες εταιρίες να δείχνουν λιγότερα κέρδη -- η άμεση σύγκριση, σε συνδυασμό με τη χρήση του ενιαίου νομίσματος, θα δείξει ποιες εταιρίες μειονεκτούν ως προς τα αποτελέσματά τους και την απόδοση των κεφαλαίων τους, ποιων εταιριών οι μετοχές είναι συγκριτικά υπερτιμημένες, όπως και ποιων τα προϊόντα είναι ακριβά. Στο ποσοστό που κάποιες εταιρίες δεν είναι ανταγωνιστικές, η εφαρμογή των ΔΛΠ θα τις εκθέσει και, σε αυτή την περίπτωση, το αναμενόμενο αποτέλεσμα θα είναι πτώση των τιμών των μετοχών. Πάντως, η εφαρμογή των ΔΛΠ είναι αναπόφευκτη, γι? αυτό και όσες εταιρίες δεν είναι σε θέση να το κάνουν από μόνες τους πρέπει να ζητήσουν βοήθεια από έμπειρους εξωτερικούς επαγγελματίες συμβούλους. Για όσες εταιρίες έχουν την απαραίτητη υποδομή, η εφαρμογή τους είναι θέμα μηνών και όχι ετών, όπως πιστεύουν. Οι ξένοι θεσμικοί προτιμούν να επενδύουν σε εταιρίες που εφαρμόζουν τα ΔΛΠ ακριβώς για να μπορούν να κάνουν εύκολα τις συγκρίσεις τους μεταξύ ομοειδών εταιριών και κλάδων.

Οι υποψήφιες εκδότριες εταιρικών ομολόγων διαμαρτύρονται ότι κάποια άρθρα του κ.ν. 2190 είναι αναχρονιστικά. Αληθεύει;

Όσον αφορά στα εταιρικά ομόλογα πρέπει να αρθούν κάποιοι ξεπερασμένοι περιορισμοί του κ.ν. 2190/1920 και ειδικότερα ο περιορισμός του ανώτατου ύψους κοινού ομολογιακού δανείου που διατίθεται με δημόσια εγγραφή, όπως και ο αποκλεισμός της δυνατότητας του δ.σ. να αποφασίζει για τα κοινά ομολογιακά δάνεια για μια σειρά από λόγους, οι σημαντικότεροι των οποίων είναι οι εξής:
1. Ένα κοινό ομολογιακό δάνειο όχι απλώς δεν δημιουργεί περισσότερους κινδύνους για την εταιρία και τους μετόχους από ένα συμβατικό δάνειο, αλλά αντιθέτως, διεθνώς τουλάχιστον, γίνεται με πιο ευνοϊκούς όρους, λόγω της πρόσβασης σε μεγαλύτερη βάση επενδυτών που συμπεριλαμβάνει χωρίς να περιορίζεται στις τράπεζες.
2. Εφόσον τα τραπεζικά δάνεια δεν υπόκεινται σε θεσμικούς περιορισμούς και οι όροι τους εγκρίνονται από το δ.σ. χωρίς έγκριση από τη γενική συνέλευση, το ίδιο πρέπει να επιτρέπει ο νόμος και για τα εταιρικά ομόλογα ή τουλάχιστον να το προβλέπει το καταστατικό της εταιρίας.
3. Τέτοιοι νομοθετικοί περιορισμοί δεν συναντώνται στη διεθνή πρακτική.
4. Η κοινοτική οδηγία δεν περιλαμβάνει τέτοιο περιορισμό.
Για όλους αυτούς τους λόγους, προωθούμε και τον εκσυγχρονισμό της κείμενης νομοθεσίας, σε συνεργασία με τους υπόλοιπους φορείς της αγοράς και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, της οποίας η έγκριση απαιτείται.

Πού βρίσκεται το θέμα των χρηματιστηριακώς διαπραγματεύσιμων αμοιβαίων κεφαλαίων (ETFs);

Τα ETFs απευθύνονται σε επενδυτές που επιδιώκουν κεφαλαιακά κέρδη από χρηματιστηριακές τοποθετήσεις και επιθυμούν να επενδύσουν σε χρηματιστηριακούς δείκτες για να επιτύχουν σημαντική διασπορά του κινδύνου που αναλαμβάνουν. Πέραν του ότι τα ETFs αποτελούν ένα νέο επενδυτικό εργαλείο, βελτιώνουν τη ρευστότητα και οδηγούν στον εξορθολογισμό των συναλλαγών στη spot αγορά των μετοχών.
Tα ETFs μπορούν να καλύψουν μεγάλη ποικιλία επενδυτικών αναγκών, διότι απευθύνονται τόσο στους ιδιώτες μικροεπενδυτές λόγω της εύκολης χρήσης του προϊόντος και του σχετικά χαμηλού κόστους όσο και στους θεσμικούς επενδυτές. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πλήθος επενδυτικών στρατηγικών, όπως αντικατάσταση μεγάλου πλήθους συναλλαγών με μία μόνο χρηματιστηριακή πράξη, δανεισμό και ανοιχτή πώληση ενός ολόκληρου χαρτοφυλακίου, επενδυτική κάλυψη (hedging) με την ανάληψη long και short θέσεων επί χρηματιστηριακών δεικτών που αντιπροσωπεύουν συγκεκριμένους τομείς οικονομικής δραστηριότητας κ.ά.

Και σας εμποδίζει να προχωρήσετε άμεσα;

Χρειάζεται μια σειρά από ενέργειες που τις έχουμε ήδη ξεκινήσει και απαραιτήτως κάποιες αναγκαίες προσαρμογές στο ελληνικό θεσμικό πλαίσιο, που θα γίνουν, αφού δημοσιοποιηθεί η νέα κοινοτική οδηγία περί ΟΣΕΚΑ. Ελπίζουμε να εισαγάγουμε τα ETFs στην αγορά μας το δεύτερο εξάμηνο του 2002.